Auteur: Wesley 28 mei 2015 4 Reacties

Als hoofd van jouw familie moet je slim en meedogenloos zijn. Op de juiste momenten zelf optreden, maar verder het vuile werk door anderen op laten knappen. Zorg ervoor dat jouw familie heerst over New York in Caponi: King of New York. 

Gamboni: King of New York
Kickstarter
3-5 spelers
45 – 180 minuten
Variable Player Powers / Handmanagement / Area Control

Let op! Deze preview is geschreven naar aanleiding van een print & play versie die bij het Kickstarter project ter beschikking werd gesteld.

Aan het eind van de 19de eeuw, begin van de 20ste eeuw kreeg de Italiaanse maffia steeds meer grip op de criminaliteit in Amerika (met name in New York). Maffiosi, veelal afkomstig van Sicilie, emigreerden naar Amerika en namen met hun familie hardhandig de touwtjes in handen. Ten tijde van de drooglegging waren het deze families die verantwoordelijk waren voor de illegale handel in drank, het gokken en de wapenhandel.

Tegen deze achtergrond, maar iets later in de tijd, speelt Gamboni zich af. We bevinden ons inmiddels in de jaren 80 van de vorige eeuw. De misdaad in New York is in handen van de Five Families (de vijf machtigste families). Iedere speler staat aan het hoofd van zijn eigen familie en probeert over het verloop van een aantal ronden zijn familie de machtigste te maken. Lukt dit, dan zal hij zich aan het einde van het spel de Capo di tutti Capi (baas der bazen) mogen noemen.

Aan het begin van het spel kiest iedere speler aan het hoofd van welke familie hij staat. Hij krijgt de bijbehorende Capo-kaart en een fiche waarop staat aangegeven welke voordeel deze famillie heeft. Iedere speler start dus met een andere vaardigheid (varierend van bijv. extra wapenkaarten kunnen kopen tot het feit dat je minder geld nodig hebt om punten te krijgen). Iedere speler kiest vervolgens waar het safe house van zijn familie zich bevindt en ontvangt een startkapitaal en twee wapenkaarten.

Overzicht van het speelbord

Het spel wordt gespeeld over een aantal ronden (dat afhankelijk is van het aantal spelers of de spelvariant die je gebruikt). Tijdens deze ronden krijg je punten voor geld dat je stort (dat geld ben je definitief kwijt, maar is daarmee wel veilig), de hoeveelheid respect die je verdient en hoe sterk jouw grip is op New York (power). Elke ronde bestaat uit een collect-, move-, trade en depositfase.

Tijdens de collectfase ontvangen de spelers hun inkomsten. Hoeveel inkomsten je geniet is afhankelijk van hoeveel wijken compleet onder jouw controle vallen en hoeveel ondernemingen je runt.

De tweede fase wordt ook wel de move-fase genoemd. Deze naam zet je wellicht wat op het verkeerde been, want feitelijk is dit de actiefase waarin het meeste gebeurt. In deze fase mag je 5 stappen zetten (horizontaal en/of verticaal) en op elk veld waar je komt leg je (mits het veld leeg is) een fiche in jouw kleur neer. Is een bepaalde gebied van New York volledig gevuld met fiches in jouw kleur dan beheers jij dit gebied. Dit levert je aan het einde van het spel 2 punten op aan Power en levert daarnaast elke ronde extra inkomen op.

Je kunt echter ook op velden terecht komen die niet leeg zijn. Zo kan er al een fiche van een tegenstander liggen. In dat geval val je jouw tegenstander aan om de controle over dat veld over te nemen. De gevechten worden uitgevoerd door het gebruik van wapenkaarten. Deze kaarten tonen een wapen (knuppel, geweer etc) en een waarde. De aanvaller speelt eerst zijn kaart gesloten en de verdediger krijgt dan de kans om een kaart ter verdediging te spelen. Doet hij dit dan wint in principe de kaart met de hoogste waarde. Uitzondering op de regel is het bulletproof vest, die het altijd wint (tenzij er een knuppel of een mes gespeeld wordt).

Wint de aanvaller, dan neemt hij de controle over het veld over. Het fiche van de verdediger wordt verwijderd en vervangen door een fiche van de aanvaller. De winnaar krijgt 1 punt als respect.

Ook kan je de Capo van je tegenstander tegenkomen op een veld. In dat geval val je direct jouw tegenstander zelf aan. Het afwikkelen van het gevecht verloopt op dezelfde manier als hierboven staat omschreven. De gevolgen gaan echter verder. Win je jouw aanval dan gaat de Capo van je tegenstander naar het ziekenhuis. Daarnaast krijgt je 1 respect voor deze succesvolle aanval en verliest de verdediger 1 respect. Maar dat is niet alles, je krijgt namelijk ook al het geld en alle bijzondere vaardigheden die jouw tegenstander tijdens het spel heeft verkregen (waaronder de startvaardigheid). Verlies je het gevecht, dan verlies je 1 respect en beland je in de gevangenis.

Naast vijandige gebieden kom je op het bord (en tijdens de move fase) ook ‘Commission’ en de ‘ FBI’ tegen. Een mogelijk om voordelen te behalen ten opzichte van je tegenstander.

Een bezoekje aan de Commission levert je een commissionkaart op. Dit kan een kaart zijn die je direct een eenmalig voordeel oplevert zoals extra geld, maar het kan ook een geheime opdrachtkaart zijn. Het vervullen van zo’n opdrachtkaart levert je vervolgens weer respect, geld en/of wapens op.

De FBI is iets riskanter, want dit houdt in dat je aan het snitchen bent. Je legt een tip neer bij de FBI en hoopt dat je daar iets voor terugkrijgt. Besluit je om naar de FBI te stappen, dan krijg je direct geld en een FBI-kaart. Met deze kaart kun je direct een tegenstander naar keuze dwarsbomen. Daarnaast beland die desbetreffende tegenstander ook direct in de gevangenis. FBI-kaarten kunnen overigens op hun beurt weer gedwarsboomd worden door een consiglierge-kaart (een advocaat).Als verrader krijg je overigens ook direct 2 penalty fiches op je naam. Deze fiches vormen een bounty voor als tegenstander jou succesvol aanvallen.

Naar de FBI kun je overigens ook als je in de gevangenis zit. Je ontvangt in dat geval geen geld, maar loopt wel direct weer de gevangenis uit. Wel krijg je een bounty op je hoofd en mag je een FBI-kaart pakken.

In de gevangenis wil je uiteindelijk niet terecht komen. Het kost geld om eruit te komen en daarnaast geeft het je tegenstanders de mogelijkheid om de macht te grijpen terwijl jij buitenspel staat. En wat is een betere manier om uit de gevangenis te blijven dan om andere het vuile werk op te laten knappen? Ook dat kan, je kunt namelijk bendes inhuren om de vuile klusjes (het aanvallen van anderen) voor jouw op te knappen. Een bende huur je in door 5.000, 10.000 of 15.000 dollar uit te geven en hiervoor 1, 2 of 3 wapenkaarten te pakken. Jij kiest vervolgens welke kaart je inzet om je tegenstander aan te vallen. Een succesvolle aanval door middel van een bende levert je nog steeds respect op, maar verlies je dan belandt je niet in de gevangenis.

Genoeg te doen dus tijdens de move-fase. En je hoeft je ook geen zorgen te maken over het feit dat dit allemaal moet met maar 5 stappen. Je kunt namelijk gebruik maken van een gepantserde limousine om sneller over het bord te komen.

Tijdens de trade-fase kun je investeringen doen voor je volgende beurt. Je mag tijdens deze fase namelijk 3 kaarten kopen. Hierbij kun je kiezen uit ondernemingen (pizzeria’s, strip clubs of drugs labs) of wapens. Ondernemingen koop je van de bank en plaats je ergens in de gebieden in het midden van het bord, waarbij door een fiche aangeeft dat het jouw onderneming is. Deze leveren je geld op en geven je de mogelijkheid om een wapenkaart op te bergen. Doe je dit en leg je een wapenkaart in een onderneming dan beveilig je daarmee de onderneming tegen toekomstige aanslagen.

Wapenkaarten koop je van je tegenstanders. Jullie beheersen tenslotte samen de wapenhandel toch? Je betaalt het geld dan ook aan een tegenstander naar keuze en pakt vervolgens de kaart(en) van de trekstapel. Onderhandelingen (over een wie je het geld heeft, niet over de prijs van de wapens) daarbij zijn toegestaan en geven direct de mogelijkheid om kleine pacts te sluiten.

In de laatste fase van elke ronde kun je geld storten bij de bank. Voor elke 25.000 dollar krijg je 1 punt. Dit geld (en het punt) kun je nooit meer kwijtraken,maar je krijgt het ook nooit meer terug. Dus denk goed na over welk deel van het vermogen je nodig hebt en welk deel je veilig wilt stellen.

Naast deze basisregels zijn er nog een aantal bijzondere situaties die zich tijdens het spel kunnen voordoen. Ten eerste is er de mogelijk om allianties aan te gaan door middel van de ‘Kiss the Pinky’-kaart. Deze biedt je aan aan een tegenstander om aan te geven dat je samen verder wilt gaan. Als deze geaccepteerd wordt, spelen deze spelers cooperatief verder en winnen of verliezen samen. Wordt deze echter geweigerd dan ontstaat er een vendetta en komt het nooit meer goed tussen deze families.
Zoals al eerder aangegeven kunnen ook de Capo’s zelf worden aangevallen. De eerste twee succesvolle aanslagen op hun leven zullen zij overleven (ze worden alleen wakker in het ziekenhuis), maar de derde succesvolle aanslag is fataal. De desbetreffende speler ligt uit het spel omdat zijn Capo is geliquideerd. Het liquideren van een Capo levert bonuspunten op.

Tijdens het spel kunnen spelers ook nog sparen voor Gamboni (levert direct 5 punten op en een hoop geld). Dit is een bepaalde combinatie van wapenkaarten die je op dat moment in je handen hebt.

Als het spel over is, krijgen alle spelers punten voor het respect dat zij hebben afgedwongen, voor de gebieden die zijn volledig onder hun controle hebben, voor geld dat al is afgestort tijdens het spel en voor de hoeveelheid levens die zij nog hebben.De speler met het hoogste aantal punten wint het spel.

Conclusie

Kickstarters van eigen bodem trekken altijd mijn aandacht. Zo ook Gamboni. Het helpt daarnaast natuurlijk ook dat het een gaaf thema heeft. Maar werkt het spel ook?

Ja,wat mij betreft werkt het spel wel degelijk. Het principe van area-control past goed bij het maffia thema en is goed uitgewerkt in het spel. Juist door het gebruik van de mogelijkheid om sneller te reizen of om bendes te gebruiken heb je voldoende mogelijkheden je tegenstander tijdig een halt toe te roepen als hij te snel gaat. Direct conflict is dan ook, zoals je in een spel met een dergelijk thema zou verwachten, volop aanwezig.

Het gebruik van de wapenkaarten bij de gevechten voegt een leuke combinatie van geluk en tactiek aan het spel toe. De Capo moet goed beschermd worden, dus houd je een hoge kaart achter de hand of juist een bulletproof vest? En hoe doet je tegenstander dat? Zou een knuppel deze keer voldoende zijn om te winnen?

Gamboni is wel een spel dat floreert bij veel spelers. Ik heb het met drie spelers gespeeld, maar het spel komt met 4 of 5 spelers waarschijnlijk het beste tot zijn recht. Je kunt elkaar dan veel meer dwars zitten en veel meer spelen (onderhandelen) bij het kopen van wapens.

Artwork is een gevoelig punt. Ten eerste omdat we vooralsnog natuurlijk alleen de foto’s van Kickstarter hebben gezien. Daarnaast ook omdat de meningen nogal uiteen liggen. Mede reviewer van deze site, Ruud2009, heeft het spel zelf niet gespeeld, maar knapt volledig af op het artwork. Zelf ben ik iets milder in mijn oordeel. Ik vind het artwork van de kaarten erg mooi. Op het bord is het artwork met name functioneel en daar valt wel wat voor te zeggen. Juist bij spellen met area control bevalt me dat wel. Ook draagt het bij aan het duistere sfeertje van het spel.

Bij de Kickstarter kun je er daarnaast voor kiezen om prachtige spelerspionen met de hoofden van de familie erop te backen. Of het spel er leuker van wordt? Dat waarschijnlijk niet, maar voor het oog is het zeker van toegevoegde waarde!

Verdere kritiek? Ja, en wel ten aanzien van de spelregels. De spelregels van Gamboni zijn niet ingewikkeld en het spel is voor iedereen goed te doen, maar de manier  waarop de spelregels zijn opgesteld geeft mij een ‘van de hak op de tak’ gevoel. Uiteraard is dit slechts een ontwerp van de spelregels, maar hier valt nog extreem veel winst te boeken en het is de vraag of men Gamboni in deze tijd va nagenoeg perfecte Kickstarter-projecten dit spel deze tijd ook gunt.

Dat is iets wat de tijd ons zal leren. Wat mij betreft is Gamboni in elk geval een mooie titel die bij liefhebbers van dit thema zeker in de smaak zal vallen.

Alle afbeeldingen in deze review zijn afkomstig van Boardgamegeek en zijn hier geplaatst met toestemming van de rechthebbende.