Auteur: Wesley 11 juli 2019 0 Reacties

Tijdens de periode dat Hitler aan de macht was, zijn er meerdere pogingen gedaan om hem om het leven te brengen. De bekendste poging is wellicht Operatie Walküre. In Black Orchestra doen de spelers ook een poging hiertoe. Terwijl de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog zich voor hen ontvouwt, proberen zij Hitler om het leven te brengen.

Black Orchestra
Philip duBarry
2016
1-5 spelers
Game Salute
90 minuten
Action Points / Cooperative Play / Dice Rolling / Hand Management
Engelstalig
Hoge mate van taalafhankelijkheid

Doel
Black Orchestra is een coöperatief spel voor 1-5 spelers. Het doel is eenvoudig om te omschrijven (maar moeilijker om te halen). Aan jullie is het om een succesvol plot uit te voeren waarmee je Hitler vermoordt. Lukt jullie dit, dan winnen jullie het spel.

Setup
Nadat het speelbord op tafel is gelegd, worden de tokens voor Hitler en zes kopstukken uit WO II op hun startlocaties neergelegd. De verschillende voorwerptegels worden gesloten geschud en in nagenoeg elke stad wordt een voorwerptegel neergelegd.

De gebeurteniskaarten worden per periode (WO II is voor dit spel onderverdeeld in 7 periodes) geschud en voor elke periode worden twee kaarten weggelegd. De overige kaarten worden per periode boven het speelbord neergelegd.

Alle conspirator kaarten worden geschud en naast het speelbord neergelegd. Ditzelfde gebeurt voor de interrogation kaarten.

Iedere speler kiest één van de samenzweerders en krijgt de bijbehorende overzichtskaart. Op deze kaart geeft hij met een klokje aan dat zijn motivatie aan het begin van het spel ‘timid’ is en dat zijn suspicion ‘medium’ . De bijbehorende pion zet hij in het treinstation in Berlijn neer.

Nadat de spelers gekozen hebben op welk niveau zij het spel gaan spelen (dit komt tot uiting in het startniveau van de military support), kan er begonnen worden met het spel.

Ronde-overzicht

Elke ronde in Black Orchestra verloopt als volgt:
1) Controleer of je op dezelfde locatie bent als Hitler of één of meer deputies.
2) Voer acties uit.
3) Trek een gebeurteniskaart

Eén van de samenzweerders. Credits foto: BGG-user The Innocent.

Als je jouw beurt start in dezelfde locatie als Hitler of één van zijn deputies, dan heeft dat nadelige effecten. Welke effecten is afhankelijk van bij wie je staat. Zo moet je bijvoorbeeld jouw motivatie verlagen met 1 punt als je op dezelfde locatie start als Hitler, verhoog je jouw suspicion met 1 als je begint waar Himmler staat en moet je een voorwerp afleggen als je op dezelfde locatie begint als Goering.

Nadat je dit hebt bekeken en eventuele effecten hebt uitgevoerd, kun je acties gaan uitvoeren. In principe begin je elke ronde met 3 actiepunten. Je kunt hierbij kiezen uit de volgende mogelijkheden:

• Act: Je voert hiermee een effect uit dat staat aangegeven op jouw overzichtskaart of op één van de kaarten in jouw dossier. Dit is ook de actie waarmee je uiteindelijk een aanslag zult gaan plegen.
• Collect Item: Je pakt hiermee een onthuld voorwerp op van jouw locatie en legt die op jouw overzichtskaart. Het aantal voorwerpen dat je mag hebben, is afhankelijk van het aantal spelers waarmee je speelt.
• Conspire: Deze actie kun je eenmaal per beurt uitvoeren. Voor elk actieblokje dat je hier aan besteedt (met een maximum van 3) gooi je een dobbelsteen. Met elke dobbelsteen kun je adelaars, successen of een getal gooien.
  Voor elke adelaar die je gooit, verhoog je de suspicion voor alle samenzweerders in jouw locatie met 1.
  Successen die je gooit, worden op de ‘Dissent Track’ gelegd. Zodra je daar drie dobbelstenen hebt liggen, mag je óf de motivatie van een samenzweerder met 1 verlagen óf de military support van Hitler met 1 verlagen. De dissent tracht wordt daarna gereset.
  De getallen die je gooit, tel je bij elkaar op. Dit aantal krijg je als extra acties tijdens deze beurt.
• Deliver item: Je kunt voorwerpen op bepaalde locaties afleveren. Als je dit doet, leg je het voorwerp af en krijg je het voordeel dat bij de locatie staat vermeld.
• Dossier: Je pakt de bovenste kaart van het conspirator deck en voegt deze aan jouw dossier toe. Je hebt een limiet voor het aantal kaarten dat in jouw dossier mag liggen. Deze limiet is afhankelijk van het aantal spelers en van jouw motivatie.
• Move: Per actie kun je naar een aangrenzende locatie verplaatsen. Sommige locaties hebben een effect dat direct toegepast moet worden als je in die locatie komt. Dat Hitler of zijn deputies er staan is (nog) geen probleem, dat heeft pas effect als je jouw nieuwe ronde in dezelfde locatie begint als zij.
  Je zult tijdens het spel goed in de gaten moeten houden waar je wel en niet mag komen, want bij elke stad staat aangegeven vanaf welke periode deze beschikbaar is en of die stad wellicht niet meer bereikbaar is in de laatste fase van het spel.
• Reveal item: Je kunt het voorwerp dat op jouw locatie ligt onthullen (opendraaien).
• Transfer: Een voorwerp geven of krijgen van een andere samenzweerder op jouw locatie.
• Release: Als één van jouw medespelers in de gevangenis terecht is gekomen, kun je proberen jouw invloed te gebruiken om hem vrij te krijgen.Als je echter pech hebt (lees: verkeerd dobbelt, dan wordt jij zelf gearresteerd).

Een overzicht van het speelbord. Credits foto: Game Salut.

Je eindigt jouw beurt met het pakken van een gebeurteniskaart. Deze kaart beïnvloedt het spel direct of tijdens de volgende beurt. Door deze kaarten zullen Hitler en zijn deputies zich gaan verplaatsen over het bord, wordt de military support verhoogd/verlaagd en zullen de spelers op andere manieren gehinderd worden in hun spel.
Daarnaast komen er regelmatig ‘key events’ naar voren die het verloop van het spel flink kunnen beïnvloeden en die er daarnaast voor zorgen dat het spel chronologisch gezien in de hoofdlijnen goed verloopt.
Een deel van de gebeurteniskaarten zijn Gestappo Raids. Als deze kaart gepakt wordt, dan worden alle spelers die hun suspicion op ‘extreme’ hebben staan direct gearresteerd. Zij leggen direct alle illegale kaarten in hun dossier af (overige kaarten mogen ze houden). Alle overige spelers moeten per illegale kaarten in hun dossier kiezen: óf zij leggen deze kaart af óf ze houden de kaart en hun suspicion gaat 1 punt omhoog. Daarnaast verlies je alle dobbelstenen op de dissent track en zul je daar opnieuw moeten beginnen.

Een aantal van de gebeurteniskaarten. Credit foto: BGG-user The Innocent.

Als je gearresteerd bent, vervalt jouw gebruikelijke beurt. In plaats daarvan pak je een interrogation kaart die jou een moeilijke keuze zal geven. Je mag deze keuze niet voorleggen of bespreken met de medespelers, ondanks dat de uitkomst van deze keuze wel van belang kan zijn voor hen. Afhankelijk van deze keuze breng je nog een ronde door in de gevangenis of kom je vrij. Wel pak je aan het einde van je beurt ‘gewoon’ een gebeurteniskaart.

Tijdens het spel zal jouw motivatie en jouw suspicion regelmatig veranderen. Beide aspecten zijn van groot belang voor het spelverloop. Een goede motivatie zorgt ervoor dat je meer kaarten in jouw dossier kunt bewaren, dat je een bijzondere vaardigheid hebt die je kunt gebruiken en dat je een aanslag kunt uitvoeren. Suspicion is met name van belang om niet gepakt te worden tijdens het spel en om niet ontdekt te worden tijdens het plegen van een aanslag.

Tussen de conspiratorkaarten bevinden zich plotkaarten. Door middel van die kaarten kun je aanslagen gaan plegen op Hitler. Voordat je een aanslag pleegt, zul je moeten kijken of je daartoe in staat bent. Dit doe je door te kijken of je samen met Hitler op de juiste locatie staat en of jouw motivatie voldoende is om de aanslag te kunnen plegen. Als dit het geval is, gebruik je de ‘act’ actie om de aanslag te plegen.

Door aan de voorwaarden op de plotkaart te voldoen krijg je standaard één dobbelsteen om de aanslag mee te plegen. Dit aantal dobbelstenen kun je echter verhogen door aan de aanvullende voorwaarden op de plotkaart te voldoen. Dit kan zijn door bij een bepaalde groepering te behoren (Abwehr, Civian of Wehrmach), maar dat kan ook door bepaalde voorwerpen af te leggen of doordat er medespelers op dezelfde locatie staan. Je bepaalt aan de hand hiervan hoeveel dobbelstenen je mag en wilt gebruiken.

Zodra je dit gedaan hebt, kun je op de military support track zien hoeveel successen je moet gooien om een succesvolle aanslag te plegen en bij jouw suspicion level staat aangegeven hoeveel adelaars je mag gooien voordat je ontdekt wordt.

Nadat je gegooid hebt, bekijk je eerst het aantal adelaars dat je hebt gegooid. Zijn die evenveel adelaars (of meer) dan staat vermeld bij jouw suspicion, dan ben je ontdekt en is jouw poging niet geslaagd. Je legt jouw plotkaart af, Hitler wordt in veiligheid gebracht, de motivatie van alle spelers wordt met 1 verlaagd en jij wordt gearresteerd.
Wordt je echter niet ontdekt, dan bekijk je of je voldoende successen hebt gegooid. Is dit het geval, dan winnen jullie het spel. Is dit niet het geval, dan is het niet gelukt maar heeft dat verder geen negatieve gevolgen (buiten dan dat je reeds afgelegde voorwerpen niet terug krijgt). Je kunt het op een later moment nogmaals proberen.

Zodra alle samenzweerders in de gevangenis zitten, de (periode 7) kaart ‘Documents located’ wordt getrokken of je geen gebeurteniskaart meer kunt pakken dan verlies je het spel direct. Winnen kun je enkel door Hitler te vermoorden.

Conclusie

Net als een spel als This War of Mine is Black Orchestra een spel met een beladen en zwaar thema. En ondanks dat Black Orchestra een stuk abstracter is dan This War of Mine en er minder verhaal in het spel zit, vind ik dat ze het thema goed over hebben weten te brengen in het spelverloop.

De gebeurteniskaarten zorgen ervoor dat een deel van de geschiedenis zich voor jou ontvouwt en met name degenen met een meer dan gemiddelde interesse in WO II zullen verschillende dingen terug zien komen in de gebeurtenissen en wat deze voor effect hebben op het spelverloop. Ik vind het mooi gedaan dat bepaalde gebeurtenissen niet meer uitgevoerd worden nadat een ‘key event’ uit een bepaalde periode al heeft plaatsgevonden (in dat geval leg je de kaart af en pak je een nieuwe kaart). Het zorgt ervoor dat er niet een alternatieve versie van WO II ontstaat.

Het spel zelf maakt gebruikt van verschillende mechanismes die mooi in elkaar vallen. Met name de keuze wat je met jouw voorwerpen doet, is een erg interessante. Je kunt deze gebruiken om af te leveren in een stad en het daarbij behorende voordeel te krijgen, maar van elk voorwerp is er maar een beperkt aantal en die voorwerpen heb je ook nodig om een succesvolle aanslag te plegen.

Ook de verschillende sporen zul je goed in de gaten moeten houden en dwingen je keuzes te maken en prioreiten te stellen. Motivatie bepaalt voor een groot gedeelte wat jouw mogelijkheden zijn tijdens het spel en is dan ook zeer belangrijk. Tegelijkertijd zul je altijd de suspicion van jou en jouw medespelers in de gaten moeten houden. Ben je allemaal extreem verdacht en wordt er een Gestappo Raids kaart gepakt, dan is het spel namelijk direct over. En daarnaast moet je dan ook nog eens de military support zo laag mogelijk proberen te houden, want hoe lager deze is des te groter is de kans dat jouw aanslag slaagt…

Tijdens het spel zul je Hitler en zijn deputies over het bord zien bewegen, waarbij ook zij –  naarmate de periodes verstrijken – een steeds groter deel van het bord zullen gebruiken. Daarbij ben je continu in de gaten aan het houden waar Hitler zich bevindt en wat jij nodig hebt om één van jouw aanslagen te plegen. Ben je in het begin van het spel met name bezig met het krijgen van plotkaarten, na verloop van tijd ben je bezig met het verder plannen van de aanslag die op de plotkaart staat aangegeven. Welke voorwerpen heb je nodig en hoe positioneer je jezelf het gunstigst. Want zodra je een keer de mogelijkheid krijgt om die aanslag te plegen, dan zul je snel moeten handelen en in jouw beurt optimaal gebruik moeten maken van jouw acties om die aanslag te plegen.

Dat het plegen van die aanslag vervolgens afhankelijk is van de worp van de dobbelstenen stoort mij minder. Uiteraard is het vervelend als je na beurtenlang plannen eindelijk de kans krijgt en die verprutst doordat je toevallig een keer verkeerd gooit, maar dat past ook wel weer in het thema. En daarnaast is het mij meer dan eens gebeurt dat er een mislukte poging voorafgaat aan een succesvolle. Dus gewoon accepteren en verder zoeken naar een volgende mogelijkheid.

Mijn enige kritiekpuntje ziet op de tokens die gebruikt worden voor Hitler en de deputies. In en rondom de steden staat best een hoop informatie die je tijdens het spel nodig hebt. Omdat het bord vrij duister en sober is weergegeven (wat goed bij het thema past) moet je soms goed kijken en dan helpt het niet dat er meerdere tokens over het bord zwerven. Persoonlijk had ik hier liever standees gehad, die vallen wat meer op en leiden minder af van de informatie op het speelbord.

Dat is echter makkelijk te verhelpen door de standees zelf te maken en ik kan daar verder dan ook goed mee leven. Voor mij is Black Orchestra dan ook een blijvertje in mijn verzameling geworden. Gezien het thema wel een spel waar ik voor in de stemming moet zijn, maar absoluut een spel dat keer op keer weer spannend is en waar wij ons goed mee vermaken.